Osmanlı Devleti Gerileme Dönemi Ve Nedenleri

Osmanlı Devleti Gerileme Dönemi Ve Nedenleri 18. yüzyılda Karlofça ve İstanbul antlaşmaları ile birçok topraklar kaybedilmişti. 18. Yüzyılda başlayan gerileme dönemine kadar Osmanlı Devleti hiç bu kadar toprağını kaybetmemiş hatta başarılı bir imparatorluk dönemi geçirmişti.

Bu anlaşmaların sonucunda tarihi başarılarla dolu Osmanlı Devleti psikolojik olarak da etkilenmişti. Önemli kayıplarla 18. Yüzyıla giren Osmanlı için hem içeride hem de dış politikada önemli sorunlar baş göstermeye başlamıştı.

Bu dönemde Kayıplarını telafi etmek için önemli önlemler almaya başlamıştır. Kaybettiği toprakları geri almak için stratejiler belirleyen Osmanlı, aynı zamanda bu dönemde batının bilim ve teknolojisini takip etmeye başlamıştır. Kısmen bir süre devam eden bu çabalar Osmanlı için iyileşme süreci yaşamasını sağlasa da gerileme dönemine girmemesi için yeterli olmamıştır.

Gerileme Dönemi Padişahları:

1695-1703: II. Mustafa
1703-1730: III. Ahmet
1730–1754: I. Mahmut
1754–1757: III. Osman
1757–1774: III. Mustafa
1774–1789: I. Abdülhamit
1789–1807: III. Selim

OSMANLI DEVLETİ’NİN GERİLEME DÖNEMİ NEDENLERİ

Osmanlı Devleti’nin gerileme dönemine girmesini iki grupta inceleyebiliriz.

1. Gerileme dönemi iç nedenleri
2. Gerileme dönemi dış nedenleri

İÇ NEDENLER

Merkezi Yönetimin Bozulması: 17. yüzyıl sona ererken, Osmanlıda tahta çıkan padişahlar devlet işlerine karşı zayıf ve ilgisiz kalmışlardır. Bu dönemde padişahlar orduları iyi yönetememiş ve sefer düzenlememişlerdir. Ayrıca, tecrübesiz ve çocuk yaşta tahta çıkan padişahlar gerileme dönemi için önemli rol oynamaktadır. Bu alanda yaşanılan sorunlar halkın yönetime olan güvenini etkilemiş ve iç isyanların fitilini ateşlemiştir.

Ekonominin Bozulması: 18.yüzyılda büyük coğrafi keşiflerin yaşandığı bir döneme gelinmiştir. Coğrafi keşiflerle ticaret yolları değişmiş, Osmanlı Devleti gümrük gelirlerinin büyük kısmını kaybetmiştir. Osmanlı’da kullanılan para biriminin değerinin azalması ve kapitülasyonların artması ve Avrupa devletlerinin sömürge sistemi Osmanlı’yı etkileyen diğer ekonomik sorunlardır. Vergilerin arttırılması ile birlikte tarımsal ürünlerin üretimi azalmış ve saray masrafları artmıştır. Tüm bu etkenler Osmanlı’da ekonomik zorlukları beraberinde getirmiştir.

Askeri Sistemde Yaşanılan Bozulmalar: Avrupa’da yaşanılan tüm gelişmeler gibi askeri alanda da birçok yenilik baş göstermiş ancak Osmanlı bu alanda da yetersiz kalmıştır. Gelişen harp teknolojileri ile Avrupalı devletler gittikçe güçlenmiştir. Deneyimsiz komutanlar ve eğitimsiz askerler ile kurulan Osmanlı orduları; yeniçerilerin askerlik dışında işlerle uğraşması Osmanlı Devleti için askeri alana büyük darbe vurmuştur.

Sosyal Alandaki Bozulmalar: Anadolu’da hızla artan nüfusla beraber işsizlikte artmış ve Osmanlı Devleti bu konuda bir çözüm üretememiştir. Halkın yönetime olan güveni sarsılmış bunun sonucunda isyanlar çıkarmaya başlamıştır. Anadolu’da çıkan bu isyanlar Osmanlı Devleti İmparatorluğunun büyük bir sarsıntı yaşamasına ve gerileme dönemine girmesine sebep olmuştur.

Eğitim Sisteminde Görülen Bozulmalar: Osmanlı Devleti’nde eğitim sistemi medrese eğitimleri üzerine kuruluydu. Ancak medreseler eğitim sisteminde yaşanılan gelişmelerin gerisinde kalıyordu. Osmanlı medrese eğitime devam ederek yeni gelişmelerden geri kalmıştı.

DIŞ NEDENLER

Haçlı Anlayışı ile Saldırılar: Avrupa devletleri haçlı anlayışı ile Osmanlı Devleti’ne birlikte saldırılar düzenlemiş ve Osmanlı’yı zayıflatmaya çalışmıştır.

Osmanlı Devleti’nin Gelişmelere Ayak Uyduramaması: Rönesans ve Reformun etkileri tüm dünyaya yayılırken, Osmanlı Devleti bu gelişmeleri yeterince takip edememiş ve gelişmeler ışığında bir yönetim anlayışı uygulayamamıştır. Diğer tarafta ise keşiflerle ve yeniliklerle gelişen devletler vardır. Osmanlı Devleti hem ekonomik hem de coğrafi keşifleri ile ilerleyen Avrupa devletlerinin gerisinde kalmıştır. Avrupalı devletlerin gerisinde kalması, Osmanlı Devleti İmparatorluğu’nda gerileme döneminin başladığını tüm dünyaya göstermiştir.