VAHABİ(VEHHABİ)
Vahabi Nedir? Vehhabilik mezhebi üzerine yaşayanlara Vehhabi denir. Vehhabilik necid bölgesinde Muhammed B.Abdülvehhab’ın gayretleri doğrultusunda şekillenmiş dini ve siyasi mezheptir.
MEZHEBİN OLUŞUMU
Vehhabilik kabileciliğin etkili olduğu kabile dışında sosyal etkileşiminin az olduğu gelenekçi toplum özelliklerini taşıyan Necid bölgesinde doğmuştur. Şu var ki Necid bölgesinde yaşayan mezhep Hanbeli mezhebiydi. Hanbeli mezhebi dışında etkili olmuş bir başka faktör ise İbn Teymiyye’dir. Vehhabilerin katı ve sert tutumları da İbn Teymiyye’nin etkisiyle oluşmuştur.
SİYASİ HAYAT
Vehhabilik siyasi hayatını Abdülvehhab’la birlikte şekillendirmeye başlamıştır. Çünkü Abdülvehhab düşüncelerini yaymak için siyasi otoriteye ihtiyaç duymuştu. Siyasi hayattaki canlılığını Dırıyye’de Muhammed Bin Suud ile anlaştıktan sonra yakalamıştır. Din ve devletin ayrılamayacağını dile getirmiş, siyasetin dine destek olması gerektiğini vurgulamıştır. Dine dayanmayan devletin yaşayamayacağını söylemiştir. Yaptığı siyasi hareketler bugünkü Suud devletinin tarihini oluşturmaktadır.
GÖRÜŞLERİ
İslam dinini kurallar üzerine oluşturmaya çalışan kendine özgü inanç sistemi olan mezheptir. Amelde itikatta yeni esaslar getirmeleri, ifrat yapmaları, fikri hürriyete yer vermemeleri bir mezhep olarak değerlendirilmemelerinin sebeplerindendir.
TEVHİD ANLAYIŞI
Tevhit en büyük farzdır. Namaz gibi önemli ibadetlerden daha evladır. Tevhit prensibini üç farklı kategoriye ayırmışlardır. Tevhit tevhidi uluhiyet, tevhidi rububiyet, tevhidi zat ve sıfat olarak üçe ayrılır. Tevhidi rububiyet: Allah’ı kendi filleriyle bilmektir. Bilmek yeterli değil bildiğiyle amel etmek gerekir. Buna ameli tevhit diyebiliriz. Tevhidi yerine getirmeyen kimselerin canları ve malları caizdir. Tevhidi uluhiyet: Allah’ın her şeye hükmettiğine, yalnız ona ibadet yapılması gerektiğine inanmaktır. Allah’tan başkasından medet uman kafirdir. Tevhidi zat ve sıfat: zat ve sıfatlarla Allah’ı tevhit etmektir. Allah’ın isimleri dışında ona hiçbir isim atfedilmemelidir
ŞEFAAT
Şefaat birinin bağışlanması için ona vesile olmaktır. Tevhit inancına göre böyle bir şey olamaz. Vehhabiliğin şefaat görüşünü İbn Teymiyye oluşturmuştur. Vehhabiliğe göre şefaat yoktur. Şefaate inanmak şirktir.
TEVESSÜL
Tevessül bir şeyi aracı yapmaktır. Şefaat gibi bu düşüncede şirktir. Tasavvuf ve tarikatlar dinde olmayan bidatlardır.
İMAN
İman artar ve eksilir. Ameller imandandır. Dil ile tasdik yeterli değildir. Amellerini yerine getirmeyen kişinin canı ve malı helaldir.
Vehhabilik İslam dünyasını olumsuz yönde etkilemiştir. Amelini yapmayan Müslümanları tekfir etmeleri, İslam’a yeni bir düşünce getirmek istemeleri ıslah hareketlerinin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Suudi Arabistan şu an vehhabiliğin yaşandığı coğrafyalardan biridir.
