Türklerin tarih boyunca kullandığı alfabeler - Sosyal İçerik Platformu
Ağız Yarasına Ne İyi Gelir

Sıradaki içerik:

Ağız Yarasına Ne İyi Gelir

e
sv

Türklerin tarih boyunca kullandığı alfabeler

92 okunma — 05 Mayıs 2021 21:26

Türklerin tarih boyunca kullandığı alfabeler

Türklerin tarih boyunca kullandıkları alfabeler, yaşadıkları yer ve yaşam şekillerine bağlı olarak değişmiştir. Günümüze kadar toplamda beş farklı alfabe kullanan Türk devletleri, kullandıkları bu alfabelerle de tarihe ışık tutmuşlardır.

Bu alfabelerden yalnızca iki tanesi Türk devletlerinin kendi oluşturdukları alfabedir. Diğer üç alfabe diğer toplumların etkisinde kalınarak kullanılmıştır.

Türkler uzun zaman içerisinde bir çok toplumla etkileşim içinde olup yine çok fazla toplumu etkilemiştir.

Bu etkileşimler bir çok alanda olduğu gibi dilde de etkisini gösterip değişimler yaratmıştır. Türkler bulunduğu her yerden dile parça parça eklentiler yapmıştır bunun sonucunda son derece zengin bir dil yapısı oluşmuştur. Bu etkileşimlerle birlikte Türklerin tarih boyunca kullandığı beş alfabe detaylarıyla birlikte aşağıda anlatılmıştır.

Göktürk Alfabesi nedir?

Adı Göktürk Alfabesi olarak bilinse de Türklerin tarih boyunca en fazla kullandığı alfabe olmuştur. Sadece Göktürk Devleti’nin değil Hunların ve birçok Türk kavminin de kullandığı bir alfabedir. Göktürk Alfabesi Türklerin kullandığı ve pek çok büyüklü küçüklü yazıtlarda karşımıza çıkan bir alfabedir.

Dikildikleri ve yazıldıkları tarihler de bilinen bu büyük yazıtlar Moğolistan’da Orhun Irmağı kenarında bulunan Göktürk abideleridir.

Türklerin kullandığı en çok harf sayısına sahip olan alfabedir. 38 harf vardır ve bunlardan 4 tanesi sesli harftir. 4 sesli harf metinler içinde 8 farklı sese karşılık gelebilir. Örnek vermek gerekirse “bardak” kelimesi ile “bilgi” kelimesindeki b harfleri farklı ünsüzlere karşılık gelmektedir.

Bu ayrımı yapabileceğimiz noktayı da 4 sesli harfin kelimedeki kalın veya ince vokaline bakarak anlayabiliriz. Göktürk Alfabesi’nde yazı sağdan sola yazılır. Türkçe’deki gibi harfler yan yana kullanılmaz ayrı ayrı yazılır. Farklı bir cümleye geçerken Türkçe’deki gibi nokta koyulmaz iki nokta üst üste konup geçilir.

Uygur Alfabesi nedir?

Türklerin tarih boyunca kullandığı alfabeler.Uygur Alfabesi, Soğd kökenli olup birkaç değişiklikle Türkçe’ye uyarlanmıştır. 4’ü ünlü 14’ü ünsüz olmak üzere toplamda 18 harften oluşur. Aslen 18 harften oluşsa da ancak 4 veya 5 harfi tanımlayabiliyoruz. Diğer harfler bu 4-5 harf üzerinden oluşmuştur. Tek bir harf çok fazla sesle okunabilir.

Uygur alfabesindeki ünsüz işaretleri yani harfleri Türkçe için son derece yetersizdir. Yazının bu kadar uzun süre kullanılması, kullanıldığı toplumun kültürünün yüksekliğini temsil edebilir. Eski Türklerde yazıda kullanılan ikinci alfabedir. Göktürk Alfabesi’nde olduğu gibi sağdan sola doğru yazılır. Z harfi haricinde diğer tüm harfler bitişik yazılır.

Arap alfabesi nedir?

Arap Alfabesi dünyada yazı dili olarak benimsenmiş ve hala da kullanılmakta olan bir alfabedir. İslam toplumlarının kullandığı bir alfabedir. Osmanlı İmparatorluğu da bu alfabeyi uzun zaman kullanmıştır. Alfabe sağdan sola doğru yazılır. 28 adet ünsüz harften oluşur.

Bunlardan 22 tanesi sami alfabesinden gelen ufak değişikliğe uğramış sesler geriye kalan 6 tanesi de Arapça’ya özgü seslerden oluşmaktadır. Arapça 28 harf olsa da Türklerin kullandığı alfabe de 31 harften oluşur. Osmanlı Alfabesi, Farsçadan 3 harf almıştır(p, ç, j harfleri). Alfabe ünlü harf bakımından zengin değildir.

Türkçe’deki a, e harfleri yerine sadece elif harfi kullanılır. Türkiye Cumhuriyeti 1928 yılında Arap Alfabesi’nden Latin Alfabesi’ne geçiş yapmıştır.

Kiril Alfabesi nedir?

Emperyalizmin zorla kabul ettirdiği alfabedir. Eski Sovyetler Birliği idaresindeki Türklere Stalin rejimi sırasında bu alfabe kabul ettirilmiş ve her Türk boyu için farklı alfabeler yapılmıştır.

Bunun sonucunda Türk boyları 20 farklı Kiril alfabesi kullanmıştır. Ancak Sovyetler Birliği dağıldıktan sonra farklı alfabelere eğilim başlamıştır. Bu alfabede 11’i ünlü olmak üzere 38 harften oluşur. Farklı semboller içeren bu alfabe diğer alfabelere göre daha zordur.

Latin Alfabesi nedir?

Bu alfabeye Roma Alfabesi de denilebilir. Geçmişi çok eskiye dayanır. Bu alfabeyi ilk kullanan dil eski Latincedir. Yunan Alfabesi’nin geliştirilmesiyle oluşturulmuştur. İlk oluşturulduğunda 21 harfliydi. Daha sonra z ve y harfleri de alfabeye girip 23 harf halini almıştır.

Orijinal Latin Alfabesi 23 harflidir. Dünya üzerinde en çok kullanılan alfabedir. Türkler 1 Kasım 1928 tarihinde Arap alfabesinden Latin alfabesine geçmiştir. Latin alfabesi bugün kullanmaya devam ettiğimiz alfabedir. Küçük ve büyük harfler vardır.

Türk Alfabesi de Latin Alfabesi’ne “Ç, Ğ, İ, J, Ö, Ş, U, Ü” harfleri eklenerek ve Latin Alfabesi’nden “Q, X” harfleri çıkartılarak oluşturulmuştur. 8’i ünlü 21’i ünsüz olmak üzere 29 harften oluşur. Türklerin kullandığı diğer alfabelere göre öğrenilmesi daha kolaydır.

Bu 5 alfabenin dışında Türklerin kullandığı başka alfabelerde vardır. Fakat en uzun süre kullanılan ve bizlere en çok etki eden alfabeler bunlardır.

  • Site İçi Yorumlar

En az 10 karakter gerekli
"); e.preventDefault(); // avoid to execute the actual submit of the form. $.ajax({ type: "POST", url: "https://sosyalicerik.net/wp-comments-post.php", data: form, // serializes the form's elements. success: function(data) { Swal.fire("Başarılı","Yorumunuz gönderilmiştir. Paylaşımınız için teşekkür ederiz.","success"); } }); } });
Bültene Kaydol Anında Haberdar Ol !