Sanayi Devrimi

Sanayi Devrimi veya Endüstri Devrimi olarak adlandırılan 18. yüzyıl sonlarında Avrupa’da insan gücüne dayanan iş yükünün, buhar gücünün kullanılmasıyla birlikte başlayan makineleşmeyle yer değiştirdiği dönemdir. İngiltere’de başlamış ve tüm Avrupa’yı etkisi altına almıştır.

Makineler sayesinde fabrikalar kurulmuş, tarım toplumundan sanayi toplumuna geçiş başlamıştır. Kömür, demir-çelik gibi alanlar makinelerden faydalanarak gelişim göstermiştir. Demir yolu ve deniz taşıtlarında kullanılan buhar gücü ekonomik ve toplumsal dönüşün başlamasına neden olmuştur.

Tekstil sanayi, dönüşüm hareketlerinin başladığı bir diğer alandır. Ulaşımın kolaylaşması, daha ucuz ve daha çok mal üretimi, üretim için ham madde arayışı ve malları pazarlama ihtiyacı doğurmuştur. Dış ve iç ticaretin yaygınlaşmaya başlaması, ekonomiye büyük katkı sağlaması gibi olumlu sonuçlara neden olmuştur. Sanayileşmeyen ve tarım toplumu olma özelliğini koruyan ülkeler bu yönde gelişen ülkelerin sömürgesi altına girme gibi olumsuzluklarla karşılaşmışlardır.

Sanayi Devrimi Olumsuz Etkileri

İnsan gücüne dayalı tarımın makineleşmeye başlaması da kırsal kesimden büyük kentlere göçü başlatmıştır. Çarpık kentleşmenin yanı sıra şehirlerde nüfus yoğunluğuna sebep olmuştur. Henüz işçi sınıfının bilinçli olmamasından ötürü, uzun çalışma saatleri, düşük ücret, sağlıksız ortamlarda çalışma, sosyal haklardan mahrum bırakılma gibi sonuçlar doğurmuştur.

İşçi sınıfı emeğin karşılığını alamadığı gibi fabrika sahipleri bu sömürüden faydalanarak zenginleşme sağlamıştır. İşverenlerin daha fazla kazanma arzusu ucuz olan çocuk emeğinin kullanılmasına yol açmış ve çocuk işçi sayısının oldukça artmasına sebep olmuştur.

Siyasal yönden de oy kullanma hakları bulunmayan işçi sınıfı kötü koşullarda çalıştırılarak ezilmişlerdir. Erkeklerin yanı sıra kadınların da zor şartlar altında çalıştırıldığı birçok fabrikada özellikle çocukların zorbalığa, cezaya ve hatta dayağa maruz kaldığı bilinmektedir.

Çocukların sömürüldüğü bu dönemde kötü sonuçlar karşısında onları korumak adına önlem almak gerektiği çok sonra fark edilmiştir. Hazırlanan raporlarda; fabrikalarda fiziksel açıdan çok fazla hareket imkanının olmadığı, havasız bırakıldığı dolayısıyla hastalıklara sebebiyet verdiği anlaşılmış, aynı zamanda eğitimden mahrum kaldıkları açığa çıkmıştır.

Buna istinaden işçi çocukların haklarının korunması adına yasa çıkarılmış fakat denetim yeteri kadar iyi olmadığı için amaçlanan koşullara kavuşmak bir takım yasaların çıkmasıyla birlikte uzun yıllar sürmüştür.

İşçi Sınıfı Bilinci Bu Döneme Dayanır

Sosyalizmin etkisinde kalan işçi sınıfı, sömürülmeye ve ezilmeye karşı çıkarak, haklarını isteme konusunda zamanla bilinçlenmiştir. Bu konuda yaşanan ilk talep ücret iyileştirmesi ve çalışma şartları yönünde olmuş ve sınıf bilinci yayılmıştır. Zamanla sendikalar ortaya çıkarak işçi haklarını koruma yönünde adımlar atılmıştır.